Zmiany w arkuszu organizacji pod naciskiem organu prowadzącego

Arkusz organizacji placówki określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Opracowuje go dyrektor, a zatwierdza organ prowadzący, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny (art. 110 ustawy z 14 grudnia 2016 r. − Prawo oświatowe, dalej: UPO). Taka sama procedura obowiązuje w przypadku wprowadzenia do 30 września zmian do zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły. Tyle o roli organu prowadzącego w procesie opracowywania i zatwierdzania arkusza organizacji szkoły mówi ustawa. Z kolei rozporządzenie MEN z 28 lutego 2019 r. art. 110 ustawy z 14 grudnia 2016 r. − Prawo oświatowe w § 17 ust. 7 i 9 stanowi, że dyrektor przedszkola przekazuje arkusz organizacji przedszkola zaopiniowany przez zakładowe organizacje związkowe w terminie do 21 kwietnia danego roku organowi prowadzącemu przedszkole, a organ prowadzący, po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, zatwierdza arkusz organizacji szkoły lub przedszkola w terminie do 29 maja danego roku.

Z tego wynika, że organ prowadzący nie ma upoważnienia do wydawania dyrektorom przedszkoli wytycznych do arkusza organizacji. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że organy prowadzące nie mają podstaw prawnych do wydawania wytycznych do sporządzania arkuszy organizacji w określony sposób, np. poprzez ustalenie konkretnej liczby oddziałów dla poszczególnych szkół.

Organ prowadzący (a w zakresie działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej również organ sprawujący nadzór pedagogiczny) może ingerować w działalność placówki wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w ustawie. Zatem nie wolno, by ingerencja organu prowadzącego w działalność szkoły wkraczała w zakres kompetencji innych organów (art. 58 UPO).

Praktyka wskazuje na to, że organy prowadzące wydają dyrektorom przedszkoli rozmaite wytyczne do przygotowywanego arkusza organizacji placówki. Niedopuszczalne jest jednak wydawanie dyrektorowi zaleceń niezgodnych z prawem. Wszak w zgodzie z zasadą legalizmu określoną w art. 6 ustawy z 14 czerwca 1960 r. − Kodeks postępowania administracyjnego organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Dyrektor, który otrzyma polecenie wprowadzenia zmian do zatwierdzonego arkusza organizacyjnego od organu prowadzącego, powinien pisemnie zwrócić się do organu prowadzącego, wskazując na brak podstaw prawnych dla wydanych zaleceń. Warto dodać, że zmiany te mogą doprowadzić do niedopuszczalnej na tym etapie modyfikacji warunków zatrudnienia nauczycieli, a co za tym idzie − mogą skończyć się procesami sądowymi.