Współpraca dyrektora przedszkola z radą rodziców

W przedszkolu powinna działać rada rodziców reprezentująca ogół rodziców dzieci korzystających z przedszkola. W skład rady rodziców wchodzi po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach podczas zebrania rodziców dzieci danego oddziału. W wyborach tych jedno dziecko może reprezentować tylko jeden rodzic. Wybory przeprowadza się na pierwszym zebraniu z rodzicami w każdym roku szkolnym. Procedura wyboru przedstawicieli do rady rodziców jest zatem dwuetapowa. Na pierwszym zebraniu z rodzicami w nowym roku szkolnym najpierw powinny zostać wybrane rady poszczególnych grup przedszkolnych, a następnie z rady każdej grupy przedszkolnej należy w trybie tajnym wybrać przedstawiciela do rady rodziców.

Warto dobrze zaplanować coroczne wybory do rady rodziców. Przed wyborami można dokonać wyboru osoby kierującej ich przebiegiem (może to być dotychczasowy przewodniczący) oraz komisji skrutacyjnej do ich przeprowadzenia. Głosowanie ma być tajne, więc powinno się odbywać przy pomocy kart do głosowania. Po wyborach członkowie rady podejmują decyzję o tym, kto w jej ramach będzie sprawował określone funkcje. Z każdego etapu wyborów powinien zostać sporządzony protokół. Jest to wzór (przykład) procedury wyboru członków rady rodziców, ale doprecyzowanie tych zasad powinno zostać uregulowane w regulaminie działalności rady rodziców.

Rada rodziców powinna uchwalić regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:

1. wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;
2. szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad oraz przedstawicieli rad oddziałowych do rady rodziców przedszkola.

Regulamin powinien uwzględniać również:

• zasady wydatkowania jej funduszy;
• wewnętrznej struktury;
• trybu pracy;
• liczbę jej członków;
• procedurę wprowadzania zmian w regulaminie;
• datę, od której regulamin zacznie obowiązywać, oraz cele i zadania rady rodziców.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami rada rodziców to autonomiczny organ przedszkola, samodzielnie podejmujący uchwały i wydający opinie w obszarach przysługujących mu kompetencji. Rada rodziców nikomu nie podlega, jest organem całkowicie niezależnym od innych organów przedszkola, w tym od rady pedagogicznej oraz dyrektora przedszkola. Rada rodziców samodzielnie organizuje swoje zebrania. Dyrektor przedszkola może uczestniczyć w tych zebraniach wyłącznie na zaproszenie rady rodziców. Rada rodziców powinna mieć możliwość swobodnego omówienia wszystkich, także kontrowersyjnych sytuacji i ustalenia, czy sprawa będzie przekazywana dyrekcji, czy też podjęte będą inne kroki, nie wymagające informowania dyrekcji. Ponadto na podstawie art. 83 ust. 1a UPO w zebraniach rady rodziców może uczestniczyć pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia dzieci, z zachowaniem w tajemnicy informacji o stanie ich zdrowia.

Tabela 1. Kompetencje stanowiące rady rodziców

Tabela 2. Kompetencje opiniodawcze rady rodziców

W celu wspierania działalności statutowej przedszkola, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców powinien określać regulamin rady rodziców. Fundusze te mogą być przechowywane na odrębnym rachunku bankowym rady rodziców. Do założenia i likwidacji tego rachunku bankowego oraz dysponowania funduszami na nim są uprawnione osoby mające pisemne upoważnienie udzielone przez radę rodziców. Ministerstwo Finansów wskazuje, że rada rodziców przedszkola stanowi wyłącznie wewnętrzny organ placówki (por. pismo MF Departament Podatków Dochodowych, Biul. Skarb. 2009/3/22). Zgodnie z tą opinią rada rodziców nie może samodzielnie występować w obrocie prawnym, a w konsekwencji nie może być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wielu dyrektorów przedszkoli i szkół twierdzi, że współpraca z radą rodziców to jeden z trudniejszych aspektów pracy dyrektora, głównie z powodu niechęci rodziców do bycia członkiem rady.

Przepisem na sukces jest takie organizowanie współpracy, aby rodzice czuli sens swojego zaangażowania. Warto więc dobrze przemyśleć plan współpracy, aby nie działać na sloganach i nie tworzyć fikcji, lecz mieć odwagę proponować i słuchać propozycji wspólnych działań i przedsięwzięć, wcielać je w życie i udoskonalać. Za wysiłek – dziękować, za sukcesy – chwalić, aby wszystkim chciało się chcieć.

Już na pierwszym spotkaniu z rodzicami dzieci przyjętych do przedszkola warto w sposób bezpośredni powiedzieć o swojej otwartości na współpracę.

W celu uniknięcia nieporozumień trzeba jasno określić, jakie zakresy pracy przedszkola umożliwiają włączenie się rodziców. W tym celu warto przygotować sobie np. tabelę określającą, co można, a czego nie można zlecić radzie rodziców:

Najważniejsze zasady dobrej współpracy to:

• wzajemne zaufanie,
• dobra wola,
• otwartość,
• respektowanie wzajemne swoich praw i kompetencji,
• korelacja działań,
• lojalność, uczciwość,
• dyskrecja i takt,
• przepływ informacji.

Najważniejsze zadania dyrektora:

• zapoznanie rodziców z przysługującymi im prawami i kompetencjami;
• stworzenie warunków umożliwiających pracę na terenie przedszkola np. w dniu zebrań z rodzicami w celu dokonania ustaleń, zbierania składek itd.;
• pomoc w zorganizowaniu pracy rady rodziców poprzez poinformowanie o zasadach wyboru członków rady, konieczności protokołowania zebrań, wydawania uchwał i opinii;
• stworzenie atmosfery i warunków dających rodzicom poczucie bycia gospodarzami w przedszkolu;
• docenianie pracy oraz sukcesów rady;
• dbanie, by rada rodziców miała dostęp do wszystkich danych dotyczących przedszkola, do których powinna mieć dostęp.

Gdy rodzice podejmą decyzję o zaangażowaniu w życie przedszkola, dyrektor powinien dołożyć wszelkich starań, aby nie zniechęcić i nie zrazić rodziców do współpracy. Jednak nawet najlepsze chęci nie zagwarantują, że współpraca z radą rodziców będzie przebiegać bez kłopotów i zakłóceń.

Najczęstsze przyczyny zakłóceń dobrej współpracy to:

• świadome lub nie wkraczanie w kompetencje drugiej strony – najlepszy sposób, aby tego uniknąć, to dobre zaplanowanie współpracy i rozdzielenie uprawnień, jak w tabeli ze s. 39, a gdy do nich dojdzie – szczera rozmowa porządkująca obszary działania;
• próba ingerowania w działalność rady rodziców – dyrektor przedszkola powinien dbać, aby takich nacisków nie było ze strony pracowników przedszkola, a przewodniczący rady rodziców, aby nie było nacisków ze strony rodziców;
• rozbieżne oczekiwania związane z wydatkowaniem funduszy rady rodziców – ani dyrektor, ani inni pracownicy przedszkola nie mogą wywierać nacisku na gromadzenie ani wydawanie środków finansowych;
• trudności w stworzeniu programu wychowawczo-profilaktycznego – pomocą może się okazać delegowanie nauczyciela lub nauczycieli do współpracy z przedstawicielem/przedstawicielami rady rodziców, aby ułatwić pracę w mniejszym gronie z osobą potrafiącą stworzyć ww. program (co najmniej jeden delegowany nauczyciel powinien mieć takie kompetencje);
• niezadowolenie rady rodziców ze współpracy powodujące zniechęcenie – jeśli trudno się porozumieć i wysondować z czego wynika niezadowolenie, pomocą mogą się okazać anonimowe ankiety, z których dyrektor dowie się jakie błędy zostały popełnione.